Usłyszałem od kolegi z branży następującą historię:

Małżeństwo państwa Kowalskich posiadało dom o wartości 1 500 000 zł.

Ponieważ zarówno Pan Jan jak i Pani Zofia byli krótko przed emeryturą i nie potrzebowali już tak dużego domu, planowali sprzedać swoją nieruchomość i nabyć mieszkanie odpowiednim do ich potrzeb metrażu. Różnica w cenie sprzedaży i zakupu miała stanowić poduszkę finansową dla małżonków.

Niestety Pan Jan zmarł przed zrealizowaniem powyższego planu.

Jak przedstawiała się sytuacja rodzinna i spadkowa?

• Pomiędzy panem Janem a Panią Zofią istniała małżeńska wspólność majątkowa
• Pan Jan nie pozostawił testamentu
• Pozostawił jedynie wdowę, Panią Zofię, ponieważ syn zmarł
• Z rodziców Pana Jana żyje tylko matka
• Z dwójki rodzeństwa Pana Jana żyje tylko brat
• Nieżyjąca siostra Pana Jana pozostawiła dwoje dzieci, z czego jedno jest niepełnoletnie

Jak wygląda dziedziczenie w przypadku braku testamentu w tym przypadku?

Przy małżeńskiej wspólności majątkowej wdowa posiada połowę wspólnego majątku. Pozostała połowa podlega dziedziczeniu według następującego schematu:

• Wdowa dziedziczy 1/2 części należącej do męża (co stanowi 1/4 domu)
• Z powodu braku dzieci po Panu Janie dziedziczyć będą jego rodzice; Matka odziedziczy 1/4 
• Ponieważ nie żyje ojciec Pana Jana jego część dziedziczą jego dzieci, czyli rodzeństwo zmarłego
• Brat zmarłego dziedziczy 1/8, a ponieważ siostra nie żyje, do spadku zostają powołane jej dzieci w 1/16 spadku każde

Co zrobić, jeśli wdowa będzie chciała sprzedać dom i przeprowadzić się do mniejszego mieszkania, co było zamiarem małżeństwa na jesień życia?

Pani Zofia musi liczyć na dobrą wolę pozostałych spadkobierców (i ich współmałżonków), a w przypadku części należącej do małoletniego siostrzeńca męża musi również uzyskać zgodę sądu rodzinnego.

W tym przypadku wystarczyłby prosty testament dla małżeństw.

W sytuacji, kiedy wolą małżonków jest, aby dziedziczyli po sobie nawzajem, najprostszy testament może mieć formę pisemną lub aktu notarialnego (chociaż wystarczający jest w całości własnoręcznie napisany i podpisany testament) i powinien brzmieć mniej więcej w ten sposób:

Ja, Jan Kowalski, powołuję do spadku po mnie moją żonę Krystynę Kowalską w całości.

Data, podpis.

I wszystkie kłopoty wdowy nie miałyby miejsca.